Biên tập viên

Một quyết định mang tính chiến lược vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, mở ra cơ hội lịch sử để Nghệ An – địa phương có diện tích rừng lớn nhất cả nước – chuyển mình mạnh mẽ từ vai trò “thủ phủ” cung cấp nguyên liệu thô sang một trung tâm chế biến gỗ và lâm sản công nghệ cao của toàn vùng Bắc Trung Bộ. Đây là cú hích cần thiết để hiện thực hóa khát vọng phát triển kinh tế lâm nghiệp theo chiều sâu, chấm dứt xuất khẩu dăm gỗ và nâng cao vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nền tảng vững chắc từ tiềm năng “biển rừng”

Nghệ An sở hữu một lợi thế so sánh tuyệt đối với diện tích rừng gần 1 triệu ha, độ che phủ đạt 59,01%. Đặc biệt, với hơn 246.000 ha rừng trồng, tỉnh được xem là “vựa gỗ” lớn nhất khu vực Bắc Trung Bộ.

Nguồn cung nguyên liệu từ rừng trồng đã tăng trưởng ấn tượng trong những năm gần đây. Sản lượng gỗ khai thác đã tăng từ 1,3 triệu m³ năm 2020 lên gần 1,8 triệu m³ vào năm 2024. Đáng chú ý, 32.600 ha rừng trồng đã được cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững (FSC), một “tấm vé thông hành” quan trọng để các sản phẩm gỗ của Nghệ An thâm nhập vào các thị trường cao cấp như Mỹ, EU, Nhật Bản.

Nhờ đó, kim ngạch xuất khẩu lâm sản giai đoạn 2020 – 2024 đạt trung bình 254 triệu USD/năm, riêng năm 2024 lập kỷ lục với 304 triệu USD. Các sản phẩm chủ lực như dăm gỗ, viên nén, ván MDF đã có mặt tại hơn 40 quốc gia. Nền tảng hạ tầng với hơn 1.052 cơ sở chế biến, trong đó có 5 nhà máy quy mô lớn, là bệ đỡ vững chắc cho ngành công nghiệp này.

Bên cạnh gỗ, Nghệ An còn có nguồn tài nguyên lâm sản ngoài gỗ dồi dào với hơn 1,94 tỷ cây tre, mét cùng nhiều loại dược liệu quý như Sâm Puxailaileng. Tất cả những yếu tố này, kết hợp với vị trí địa lý trung tâm và hạ tầng giao thông đồng bộ, tạo thành một hệ sinh thái lý tưởng để phát triển ngành lâm nghiệp theo hướng kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn.

Sự chuyển dịch tư duy mang tính bước ngoặt

Điều quan trọng hơn cả những con số là sự thay đổi mang tính cách mạng trong tư duy quản lý và phát triển.

Bà Nguyễn Thị Anh Hường, Phó trưởng Ban Quản lý Khu lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao vùng Bắc Trung Bộ, nhấn mạnh: “Tư duy phát triển lâm nghiệp của cấp ủy, chính quyền Nghệ An đã có bước chuyển mạnh mẽ. Tỉnh đã xác định mục tiêu chiến lược là chấm dứt xuất khẩu dăm gỗ, chuyển hướng sang chế biến sâu để tạo ra các sản phẩm có giá trị gia tăng cao như đồ gỗ nội thất, viên nén sinh học.”

Sự quyết tâm này được cụ thể hóa bằng hàng loạt chính sách đột phá, như hỗ trợ trồng rừng gỗ lớn, khuyến khích cấp chứng chỉ FSC, tạo hành lang pháp lý thuận lợi để thu hút đầu tư.

Các chính sách chủ chốt:

  • Chỉ thị số 10 (2021): Đẩy mạnh phát triển vùng nguyên liệu rừng trồng thâm canh, chất lượng cao.
  • Nghị quyết số 18 (2021): Hỗ trợ trồng rừng gỗ lớn, cây bản địa và cấp chứng chỉ FSC.
  • Nghị quyết số 27 (2024): Quy định mức đầu tư, hỗ trợ từ ngân sách để phát triển lâm nghiệp.

Sự thay đổi này cũng lan tỏa mạnh mẽ đến người trồng rừng. Thay vì tư duy “ăn xổi” với chu kỳ rừng ngắn ngày để bán dăm gỗ, nhiều hộ dân đã liên kết với doanh nghiệp, đầu tư vào trồng rừng gỗ lớn. Họ chấp nhận chu kỳ dài hơn để đổi lại giá trị kinh tế cao gấp nhiều lần và bền vững. Cánh rừng giờ đây không chỉ là nguồn thu nhập, mà còn là “tài sản lâu dài”, là “bức tường xanh” bảo vệ môi trường cho các thế hệ tương lai.

“Cú hích” từ quy hoạch và kỳ vọng bứt phá

Trên nền tảng vững chắc đó, Quyết định số 746 ngày 10/4/2025 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đồ án quy hoạch chung xây dựng Khu lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao vùng Bắc Trung Bộ tại Nghệ An được ví như một “cú hích chiến lược”.

Ông Nguyễn Danh Hùng, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An, nhận định đây là “cơ hội vàng” để thu hút các nhà đầu tư lớn, hình thành chuỗi giá trị khép kín từ trồng, khai thác, chế biến sâu đến tiêu thụ.

Mục tiêu đến năm 2030 của Nghệ An rất tham vọng:

  • Kim ngạch xuất khẩu đạt 500 triệu USD/năm.
  • Trên 70% cơ sở chế biến đạt công nghệ tiên tiến.
  • Chấm dứt hoàn toàn sản xuất dăm gỗ để xuất khẩu.
  • Phát triển 80.000 ha rừng gỗ lớn có chứng chỉ FSC.

Giới doanh nghiệp đang đặt nhiều kỳ vọng vào quy hoạch này, mong muốn tỉnh sẽ đồng hành mạnh mẽ hơn trong việc đơn giản hóa thủ tục, giảm chi phí logistics, hỗ trợ đào tạo nhân lực và xây dựng thương hiệu để sản phẩm gỗ Nghệ An có thể cạnh tranh sòng phẳng trên thị trường quốc tế.

Sắp tới, vào ngày 15/9/2025, UBND tỉnh Nghệ An sẽ tổ chức Lễ công bố quy hoạch và hội thảo xúc tiến đầu tư. Đây không chỉ là một sự kiện mang tính nghi thức, mà còn là lời khẳng định quyết tâm chính trị, một cam kết mạnh mẽ của chính quyền trong việc đồng hành cùng doanh nghiệp và người dân, biến những tiềm năng trên giấy thành hiện thực.

Việc quy hoạch đi vào cuộc sống được kỳ vọng sẽ tháo gỡ những “nút thắt” cố hữu về liên kết chuỗi, công nghệ và thị trường, đưa Nghệ An và cả vùng Bắc Trung Bộ trở thành một trung tâm chế biến gỗ công nghệ cao, xanh và bền vững, đóng góp quan trọng vào mục tiêu phát triển kinh tế xanh của đất nước.

Đình Cường